Migawki z badań archeologicznych na terenie kościoła grodowego w Gieczu, stan. 1 (lipiec–listopad 2004 r.)

Wzniesiony w północnej części grodu kościół p.w. św. Jana Chrzciciela (pocz. XI–kon. XIII w.) w swoim pierwotnym kształcie był założeniem jednonawowym (o nawie długości 19,2 i szerokości 11 m) zakończonym od wschodu półkolistą apsydą (o promieniu równym odcinkowi ok. 2,5 m). Do pierwotnej koncepcji architektonicznej budowli należał interesujące i unikatowe na ziemiach polskich rozwiązanie jej części wschodniej w postaci wyniesionego chóru oraz znajdującej się pod nim krypty, której forma wskazuje jednoznacznie na jej przeznaczenie (kult relikwii). Najprawdopodobniej jeszcze w czasach monarchii wczesnopiastowskiej dobudowano do ściany zachodniej nawy potężny trójczłonowy masyw złożony z dwóch okrągłych wież flankujących od północy i południa kwadratowe pomieszczenie międzywieżowe. Przebudowa ta mogła wiązać się też z niezrealizowaną próbą nadania kościołowi charakteru bazylikowego. W późniejszym czasie, w okresie kasztelańskim, skupiono się na rozbudowie części wschodniej tej świątyni. Lico ściany wschodniej kościoła (łącznie z półkolem apsydy) otoczono ściśle doń przylegającym murem kontynuującym swój bieg w kierunku południowo-wschodnim stanowiącym z pewnością fragment większej, nierozpoznanej do tej pory całości. Jednocześnie przebito od strony północno-wschodniej nowe wejście do krypty, umożliwiając dojście o jej wnętrza z pominięciem nawy. Część podziemną tegoż wejścia, znajdującą się na zewnątrz zasadniczej bryły kościoła, ograniczono drewnianą ścianą i również drewnianym stropem, co było niewątpliwie oryginalnym rozwiązaniem konstrukcyjnym, niespotykanym w znanych do tej pory budowlach piastowskich.

Kościół grodowy w Gieczu, mimo, że nie do końca jeszcze rozpoznany, stanowi bardzo ważny poznawczo obiekt. Można w nim wyśledzić krzyżujące się ze sobą wpływy budownictwa zachodniej i południowej Europy. Cechujące tę budowlę oryginalne, nieznane dotąd w najwcześniejszej architekturze murowanej ziem polskich, rozwiązania architektoniczne poszerzają bazę materiałową do badań nad źródłami jej inspiracji umożliwiając nowe spojrzenie na początki piastowskiej architektury murowanej.

Pierwszy tydzień prac — relikty krypty kry­ją się jeszcze pod warstwami pias­ku i destruktu	W eksploracji obszernego osuarium oraz w odsłanianiu murów przeszkadza pniak 30-letniego świerku, ściętego w 1999 roku
Hedy i Amanda podczas eksploracji osu­arium ...	... a to efekt ich pracy	Za chwilę uporczywy element „wy­ko­po­wego” krajobrazu zostanie usunięty
Skutek 30-letniej działalności świerku: ko­ści osuarium wciśnięte przez jego korzenie w częściowo zniszczoną ścia­nę zachodnią krypty	Grób nowożytny, którego wkop naru­szył koronę muru południowego ko­mo­ry kry­pty	Ekipa kanadyjskiego kanału „Disco­ve­ry” z naszymi studentami przed koś­cio­łem św. Ja­na Chrzciciela
Kochany rudzielec Mopsik wiernie strzegący całego naszego ruchomego i nieruchomego dobytku
Szarusia — tak jak Mopsik, nasz co­dzien­ny — i, co widać na fotografii, bar­dzo nie­zależny — towarzysz badań	Spod warstwy sproszkowanego tynku po­woli wyłania się pierwszy stopień scho­dów korytarza północnego wej­ścia do kry­pty	Schody korytarza północnego w całej oka­załości
Relikt łuku sklepiennego korytarza pół­noc­nego krypty (widok od wschodu)	Jeden z wykopów podczas doku­men­tac­ji rysunkowej jego ścian — znaj­du­ją­cy się na górze rysownik zastanawia się, czy jest dobrze przygotowany do kolejnego zejścia w głąb „studni”	Spalenizna zalegająca bezpośrednio na po­sadzce krypty (ujęcie od południa)
Północna ściana komory krypty z za­cho­wa­nym fragmentem sklepienia ko­leb­ko­we­go (widok od zachodu)	Lico zachodniej ściany krypty (jej kory­ta­rza zachodniego) z prostokątną niszą (uję­cie od strony wschodniej)	Mur zagradzający pierwotne północne wej­ście do krypty (widok od południa)
Pierwszy poziom kamieni fundamentu we wschod­niej części kościoła (ujęcie od wscho­du)	„Krajobraz po bitwie” — sondaż w kryp­cie wykonany	Zdjęcie „lotnicze” odsłoniętej części kry­p­ty wykonane z wysięgnika stra­żac­kiego uży­czonego nam przez Komendę Powia­tową Straży Pożarnej w Środzie Wlkp.
Jak tu nie skorzystać z okazji i nie zro­bić fotografii „lotniczej” palatium?	Koniec jednego z październikowych dni na wykopie — zachód słońca sfotogra­fo­wa­ny z wałów grodziska	Zabezpieczenie reliktów — jeden z trzech mroźnych listopadowych dni (23–25 XI), kie­dy mury zostały przykryte grubą war­stwą piasku (na jak dłu­go?)